Ovçu da olmaq olar, ov da, əsas odur ki, ovu gətirən tula olmayasan...

 

Şedrin yazır: "Əgər mən yatsam və yüz il sonra ayılsam və məndən soruşsalar ki, Rusiyada indi nə baş verir, cavab verərəm: içirlər və oğurlayırlar”

Xarakterik və spesifik problemləri ilə uzun müddət yaşayan xalqlar da, fərdlər də məşhur rus yazıçısının sözünü özü üçün qəbul edib interpretasiya edə bilər. Bizim də spesifik dərdlərimiz, problemlərimiz, xarakterimizdə əsrlərlə formalaşan və toplum halında mənəviyyatımıza soxulan( məhz soxulan) mənəviyyatsızlıqlar olub və mövcuddur. Düzdür, bizdə içmək olsa da, Rusiyadakı kimi bəla deyil, bizim bəlalarımız, dərdlərimiz ayrıdır.  

 

Şedrinin dediyi kimi "yatıb, yüz il sonra ayılsam” və soruşsalar ki, Azərbaycan indi necədir.., (hər kəsin cavabı müxtəlif də ola bilər) cavab verərəm ki, "yenə yaltaqlanırlar, yenə oğurlayırlar və nəticəsi olaraq Qarabağ da azad olmayıb”.  Oğurluq deyəndə, təbii ki, söhbət dana oğurluğundan deyil, dövlətə və vətəndaşlara məxsus pulun, sərvətin oğurlanmasından gedir. Bizim başqa xoşagəlməyən mental xarakterlərimiz də var, amma qeyd etdiyimiz "yaltaqlıq və oğurluq” daha geniş yayılıb və daha təhlükəlidir. Yarım əsrdən çox yaşamışam və təəssüf ki, xarakterik xüsusiyyətlərimiz kimi bu eybəcərliklərin daim cəmiyyəti müşayət etdiyini, konkret siyasətin nəticəsi olaraq yarınmaqlığın necə stimullaşdırıldığını, mükafatlandırıldığını, bu yolla ən yüksək zirvələrə qalxmağın konkret nəticələrini sizlərlə birlikdə görə-görə gəlirik. Orta məktəbdə, universitetdə oxuyanda bunu az hiss edərdim. 

Bərdədə komsomol komitəsində işləyəndə bir gün partiya komitəsinin katibi məni çağırıb dedi ki, raykomun plenumu olacaq, sağıcı qız var, Yeganə (yadınızdadırsa adına mahnı da vardı, İslam Rzayev oxuyurdu "Yeganə, Yeganə”) plenumda çıxış edəcək, onun çıxışını sən yaz. Bu da onun göstəriciləri- yəni neçə inək, neçə buzov, nə qədər süd və sairə. Yazdım, aparıb verəndən 10 dəqiqə sonra katib məni çağırıb: "Bu nədi yazmısan? Belə çıxış olar? Burda heç minnətdarlıq yoxdur ki”. Katib yaxşı adam idi və səbrlə məni başa saldı ki, burda əvvəlcə rayonun birinci katibi Rüstəm Səfərəliyevə, sonra Heydər Əliyeviçə, lap axırda Leonid İliçə dərin minnətdarlıq və təşəkkür etmək lazımdır.

 

Atom bombası vardı sovet hakimiyyətinin, amma dağıldı. Sovet hakimiyyəti dağıldı və müstəqillik illərində neçə hakimiyyət dəyişib, amma minnətdarlıq, yarınmaqlıq, yaltaqlıq yüksək karyera üçün, bəzən isə bir tikə çörək üçün stimul olaraq davam edir. 

Yaltaqlığın və oğurluğun stimullaşdırıldığı, mükafatlandırıldığı cəmiyyət Qarabağı ala bilməz! Yaltağın qüruru yoxdur, ola bilməz. Düşmən torpağı alanda, yaltaq: "hər şey yaxşı olacaq” deyəcək, düşmən yenə torpaq işğal edəcək, yaltaq: "lazım gəlsə alarıq” deyəcək, yəni bir üzünə tüpürəndə, o biri üzünü çevirəcək. 

Nə qədər çox oğurlasan, bir o qədər təriflər səslənəcək. Məmur oğurladıqca bu şəraitin yaradıldığına görə yaltaqlığının dərəcəsini qaldıracaq, proporsional inkişaf cəmiyyəti saracaq və sarsıdacaq.

 Mən kiminsə nəyi var, nəyi yox, villaları, biznesləri, əmlakları hansı ölkələrdədir mövzusuna heç vaxt toxunmamışam, danışmamışam. Qarabağın yanında bunlar boş şeylərdir. Amma, birbaşa dövlət strukturları tərəfindən şəxsən özümün 24 saat içərisində 3 dövlət qurumu tərəfindən faktiki olaraq soyulduğumu və mənə məxsus olanları necə oğurladıqlarını sizinlə paylaşmaq istəyirəm.

  

16 ildir ki, bir köhnə maşın sürürəm, xərci borcundan çox olduğu üçün satmağı qərara aldım. Xaricə getdiyim üçün işləri tələsik görmək lazım idi. Maşınları başqa ada keçirən Azərbaycan Respublikası Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi iki irad bildirdi. Adınıza 2014 cü ildə (?) 300 manat cərimə var, onu ödəməlisiniz. Mən bu cəriməni məhkəmənin qərarı ilə olduğunu və elə o vaxt da ödədiyimi bildirsəm də razılaşmadılar. Qərarı verən Yasamal rayon məhkəməsinə və icra müfəttişliyinə müraciət etdim. Mənimlə razılaşıb cəriməni ödədiyimi təsdiq etdilər və müvafiq məktub verdilər. Məktub tələsik Yol polisinə çatdırıldı.Yol polisi məktubdan dilxor olsa da, fikrindən dönmədi. Dedilər ki, məhkəmə konkret hansı cəriməni ödədiyinizi göstərmədiyi üçün sənədləri başqasının adına verə bilmərik. Nə edək? İş tələsik olduğundan 300 manat pulu yenidən ödədik. Qəbz istədik, hörmətli Ramiz Zeynalovun tabeliyindəki işçilər qəbz verməkdən imtina etdilər. Burda Ədliyyə nazirliyi Yasamal rayon məhkəməsinin icra şöbəsinin verdiyi məktubun uyğun olmadığını hələ icra məmurunun otağında bildirsək də, məmur "uzağı 50 manat verin, həll etsinlər” demişdi. Bu, Ədliyyə Nazirliyi ilə Yol Polisi arasında danışılmış bir kombinasiyadır. Avtomobili alan şəxsi narazı salmamaq üçün məmurların bütün qanunsuz tələblərini yerinə yetirmək məcburiyyətində qalırdıq. 

İş bununla bitmədi. 16 ilin maşının mühərriki tam sıradan çıxdığından 2017-ci ildə mühərriki tamam dəyişməli olmuşduq. Belə situasiyada qanunla dövlətə 75 manat ödənilir və texniki pasportda yeni mühərrikin nömrələri yazılır. Yol polisi işçiləri burda da dirəndilər. 500 manat verin indi yazaq, dedilər.  Çək-çevir və tam alverçi xisləti ilə yol polisi əməkdaşları bizdən 400 manat aldılar və heç bir qəbz vermədilər. Maraqlı orası idi ki, qiymətin üstündə mübahisə edəndə polis işçiləri bu pulun onlara aid olmadığını "yuxarılara” çatacağını tez-tez təkralayırdılar. Bu "yuxarılar” haradır? Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsinin rəisi? Bəlkə onu nəzərdə tuturlar? Ya ondan da yuxarı səlahiyyətliləri? Pul kimə çatır, cənablar? Gələn dəfə yəqin ki, açıqlayası olacam.

 

Qərəz, 6 il idarə etdiyim və çox pis vəziyyətdə olan 2003-cü il istehsalı, BMW 525, 90- MX- 357  dövlət qeydiyyat nişanlı avtomobilimi başqa ada keçirmək üçün Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi ilə Dövlət Yol Polisi idarəsi birləşib məndən 700 manat pul ”oğurladılar”. Bəli, məhz Şedrinin dediyi kimi "oğurladılar”. Axı, bir cərimə üçün niyə iki dəfə pul ödəməlyəm? Biri oğurlandı.

 

İş bunula bitmədi. Fikirləşirdim ki, satdığım avtomobilin puluna Hollandiyadan gətirilmiş 10 illik bir maşını gömrük qeydiyyatından keçirib, nəhayət qismən maşınımı təzələyə bilərəm (10 yaşı olsa da) . Gömrük Komitəsinin internet sistemində gömrük qiymətləri ilə tanış olub, "Meyvəli” deyilən yerə yollandım. İnternetdəki qanunlara görə bu avtomobilə Azərbaycanda 7000 min manat gömrük rüsumu ödənməli idi. Bu yerin aurası ümumiyyətlə tam bazarı xatırladır. Bürokratiya həddən aşmış səviyyədədir. Bu öz yerində,  avtomobilin sənədləri ilə tanış olub, gömrük işçisi özlərinin dediyi kimi mənə "qiymət oxudular”-10135 manat. "Mübahisə yersizdir, sistem belədir, hara istəyirsiz deyin”-deyib söhbətə qəti yekun vuruldu. 

Mən xaricə səfər etdiyimdən avtomobil üçün "Etibarnamə”ni yaxın qohumun adına rəsmiləşdirib səfərə getməyə məcbur oldum. "Oğurlayırlar”, burda da mənim-vətəndaşın pulunu oğurlayırlar. 

 

Yəqin Ədliyyə Nazirliyinin və Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsinin rəhbərləri üçün 700 manat, Gömrük Komitəsinin rəhbəri üçün də 3135 manat önəmli rəqəmlər deyil, heç bir qadın çantasının pulu da etmir. Amma, mənim üçün gözlərimin nurunun itdiyi, başımın ağrıdığı səhifələrlə etdiyim tərcümələrdən əldə etdiyim gəlirdir. O tərcümə ki, dövlət nə vaxtsa istifadə edəcək. Avropa Şurasının qəbul etdiyi sənədlər, Avropa İnsan haqları Konvensiyasının qətnamələri... siz belə şeyləri bilməzsiniz, cənablar. Sizin heç "Konvensiya” sözünü də sonadək dərk etməyiniz şübhə yaradır. 

 

Mən bu qanunsuzluq haqqında məhkəməyə müraciət etmək istəyirdim. Amma, hələ tərəddüd edirəm, kimə kimdən şikayət edirəm axı? Xaricdən qayıdandan sonra bəlkə də üfüqdə Avropa Məhkəməsini fikirləşib addımlar atası olduq. Ya da "Qraf Monte Kristo” restoranında Dümanın qəhrəmanları kimi "ədalətin bərpası qisasdan keçir” mövzusunda diskussiya açdıq. 

P.S. İqtidarda münasibətdə olduğum bir tanışım var. Hərdən yazılarımı oxuyandan sonra deyir ki, niyə sərt yazırsan, lazım deyil. Əziz tanış, axı niyə də sərt yazmayım, axı bu adamlar sərt yazana belə münasibət bildirirsə, gör yazmayan milyonlara qarşı necə davranırlar. Axı, mən niyə yazmayım? Mən müstəqil Azərbaycan  dövlətindən statusuma görə heç nə istəməmişəm, heç nə tələb etmirəm də. Mən sadəcə ovam, sistem isə ovçu. Ovçu da olmaq olar, ov da.., əsas odur ki, ovu gətirən tula olmayasan.